کودک شیشهای: فرزندی که در سایه باقی میماند

کودک شیشهای (glass child) اصطلاحی است که به فرزندان خانوادههایی اطلاق میشود که یکی از کودکان با مشکلات جسمی، روانی یا رشدی دست و پنجه نرم میکند. این اصطلاح بیانگر وضعیتی است که در آن این کودکان، به دلیل نیاز مبرم خانواده به تمرکز بر کودک دارای مشکل، اغلب نادیده گرفته میشوند یا احساس میکنند که “دیده نمیشوند.”
ویژگیها و چالشهای کودکان شیشهای:
1. احساس نادیده گرفته شدن:
این کودکان معمولاً در سایه توجه خانواده به خواهر یا برادر دارای مشکل قرار میگیرند. والدین بهطور طبیعی زمان و انرژی زیادی را صرف کودک بیمار یا دارای نیازهای ویژه میکنند و ممکن است کودک شیشهای را که ظاهراً مشکلی ندارد، نادیده بگیرند.
2. تلاش برای کامل بودن:
این کودکان ممکن است احساس کنند که برای کاهش فشار والدین، باید کامل و بیعیبونقص باشند. آنها بهصورت ناخودآگاه تلاش میکنند باری به دوش والدین اضافه نکنند.
3. سرکوب احساسات:
کودک شیشهای اغلب از ابراز احساسات منفی خودداری میکند، زیرا نمیخواهد والدین را تحت فشار بیشتری قرار دهد. این سرکوب میتواند به مشکلاتی نظیر اضطراب، افسردگی یا علائم جسمانی مانند سردرد یا دلدرد منجر شود.
4. خود را مسئول خانواده میداند:
این کودکان ممکن است حس کنند که وظیفهشان حفظ آرامش و انسجام خانواده است و بار سنگینی از مسئولیت را به دوش بکشند.
چرا به آنها «کودک شیشهای» میگویند؟
این اصطلاح نخستین بار توسط سخنران TEDx، آلیشیا آرنا مطرح شد. او از تجربه شخصیاش بهعنوان خواهر فردی مبتلا به اوتیسم سخن گفت و توضیح داد که چگونه احساس میکرد «دیده نمیشود» و خانواده او به او نگاه میکردند، نه برای او». این مفهوم به معنای شفاف بودن این کودکان است، بهگونهای که بهرغم حضورشان، مشکلات و احساسات آنها نادیده گرفته میشود.
راهکارهای حمایت از کودکان شیشهای:
1. توجه برابر به همه کودکان:
حتی در شرایط دشوار، باید زمانی برای صحبت و بازی با کودک شیشهای در نظر گرفته شود.
2. تشویق به ابراز احساسات:
به این کودکان باید یاد داد که ابراز احساسات منفی نهتنها مجاز، بلکه ضروری است.
3. استفاده از حمایت اجتماعی:
از پدربزرگ، مادربزرگ یا دیگر اعضای خانواده کمک بگیرید تا توجه به همه کودکان در خانواده بهطور مساوی تقسیم شود.
4. تأکید بر ارزش بدون قید و شرط:
والدین باید این پیام را به کودک برسانند که فارغ از موفقیت یا اشتباهاتش، دوستش دارند.
کودک شیشهای نباید در سایه بحرانهای خانواده نادیده گرفته شود. با حمایت مناسب، این کودکان میتوانند زندگی سالم و شادی داشته باشند و احساس ارزشمندی کنند.
پاسخها