تقویت فراشناخت، آنچه برای یادگیری ضروری است

به نظر می‌رسد توانایی بازنگری، یعنی اندیشیدن درباره اندیشه‌هایمان که فراشناخت گفته می‌شود، می‌تواند در وضعیت‌های گوناگون به ما کمک کند، مخصوصاً هنگامی که در حال کسب دانش یا مهارتی هستیم. زمانی باور بر این بود که یادگیری طوطی‌وار، حفظ کردن اطلاعات با تکرار، راه خوبی برای آموزش است. اما اکنون در جهانی که به‌سرعت تغییر می‌کند و ما را با ایده‌های تازه درگیر می‌کند، ناکافی به نظر می‌رسد.

نقش‌ فراشناخت در یادگیری‌مان

یکی از ویژگی‌های تعیین‌کننده‌ی هویت ما، توانایی اندیشیدن به خودمان (فراشناخت) است مانند فکرکردن درباره افکار، احساسات و تصمیم‌گیری‌هایمان. بازنگری و درون‌نگری در یادگیری مهم است و هرچه دقیق‌تر باشد، بهتر است. اعتماد کم و یا زیاد نسبت به دانش و توانایی‌هایمان، سبب می‌شود نتوانیم بهترین حالت خودمان را نشان دهیم. برای مثال، اینکه گمان کنیم که چیزی را به‌خوبی می‌دانیم در حالی که چنین نباشد، سبب می‌شود تا در پاسخ به پرسش یا انجام کاری، ناآماده یا بی‌اطلاع باشیم. برعکس، اینکه گمان کنیم هرگز به اندازه کافی نمی‌دانیم ما را از پرداختن به فعالیت یا تعامل با گروه باز می‌دارد.

چرا فراشناخت مهم است؟

فراشناخت موضوعی است که در سالهای اخیر مورد توجه پژوهشگران و تحقیقات بیشتر قرار گرفته است. سوالی که مطرح می شود آن است که آیا مغز توانایی تامل درباره خود را دارد؟ یافته‌های علوم شناختی و علوم اعصاب ثابت می‌کند که مغز مجموعه‌ای از شبکه‌ها است و قابلیت اندیشیدن درباره‌ی اندیشه های خود دارد. در جهانی که پیوسته در حال دگرگونی است و مردم بیشتر عمر می‌کنند، شغل‌ها  مرتب عوض می‌شوند و هرروزه نیازمند مهارت‌های تازه هستند، درنتیجه یادگیری امری مادام‌العمر و پیوسته است. اینکه در آنچه اکنون می‌دانیم، بمانیم و نتوانیم حیطه‌ی عمل خود را برای پیشرفت بازشناسیم، نه‌تنها به ما کمکی نمی‌کند، بلکه آسیب‌زا نیز است. درک فراشناخت و به‌کارگیری مهارت بازنگری می‌تواند در یادگیری کمک کند و توانایی کسب مهارت‌های تازه‌ای که در زندگی نیاز داریم را بهبود بخشد. به گفته‌ی استفان فلمینگ، متخصص پیشرو در نوروساینس، قطعاً، این مهارت «شیوه‌ی تصمیم‌گیری درباره‌ی چگونگی و چرایی و زمان تصمیم درباره‌ی مطالعه» را بهبود می‌بخشد.

بازنگری چگونه می‌تواند در یادگیری به ما کمک کند؟

تا جایی که به یادگیری مربوط است، فراشناخت، باورهایی است درباره‌ی این که چطور بهتر بیاموزیم و تمرکزمان را کجا معطوف کنیم.هنگامی که یاد بگیریم که به چه چیز نیاز داریم، می‌توانیم بفهمیم که چگونه دانش‌مان را به‌کار ببندیم. این به کار گیری می‌تواند برای یک امتحان ، یک ارائه‌ی کاری، یا گفت‌وگو با یک شخص باشد.

فلمینگ نکاتی را بازگو می‌کند که برای بررسی یادگیری از نگرگاه فراشناخت، لازم است به آن توجه کنیم:

• بخش چشمگیری از پژوهش‌ها پیشنهاد می‌کنند که شیوه‌ی مطالعه‌ی مرجح (دیداری، نوشتاری، شنیداری، …) افسانه است. مطالعاتِ درباره‌ی نوآموزانی که باور دارند سبکِ یادگیری دیداری دارند در برابرِ نوآموزانی که ترجیحِ گفتاری دارند نشان می‌دهد که اطمینانِ ایشان معمولاً نابه‌جا است.
• این مهم است که آگاه شویم چه چیزی را نمی‌دانیم. این‌گونه درون‌نگری‌ها یاری‌بخش است، زیرا تمرکزمان را به آنچه بیشتر نیاز داریم، هدایت می‌کند. متأسفانه، ما تمایل داریم تا چیزی را برگزینیم که در محتوا و رویکرد، سرراست باشد و منافع قابل‌توجهی به ما بدهد.
• اعتماد ما به نحوه عملکردمان کاملاً با سوگیری فراشناختی ما در ارتباط است. یعنی تقویت غیرواقع‌بینانه خود-کارآمدی‌مان می‌تواند ما را به عمل‌کرد بهتری سوق دهد.

پژوهش‌ها نشان می‌دهد که فراشناخت، یعنی بازنگری بر آنچه می‌دانیم (یا نمی‌دانیم)، آنچه لازم است یادبگیریم، و مناسب‌ترین رویکرد یادگیری، سطح اضطراب و استرس را می‌کاهد در حالی که دستاوردهایمان را بهتر می‌کند.

مترجم: لیلا بکی زاده 

منبع : https://positivepsychology.com/reflection-for-learning/