میزوفونیا: درک و راه های درمان اختلال صدا بیزاری  

میزوفونیا به‌عنوان «تنفر از صدا» توصیف می‌شود و چیزی بیشتر از صرفاً ناپسندیدن برخی صداهای خاص است. میزوفونیا یک اختلال عصبی است که فعالیت‌های روزمره را تحت تأثیر قرار می‌دهد و ممکن است باعث واکنش‌های شدید هیجانی یا روان‌شناختی شود، مانند افسردگی، عصبانیت، اضطراب، ترس، ناراحتی یا حملات پنیک در پاسخ به برخی صداها. این واکنش‌ها می‌توانند روابط و زندگی کاری را نیز تحت تأثیر قرار دهند.

میزوفونیا چیست؟  

اصطلاح «میزوفونیا» در سال ۲۰۰۱ ابداع شد تا به اهمیت این پدیده شنیداری اشاره کند. فرد مبتلا به میزوفونیا نسبت به صداهای خاص، که به آن‌ها «صداهای محرک» نیز گفته می‌شود، واکنش‌های منفی نشان می‌دهد. متداول‌ترین صداهای محرک شامل صدای جویدن، نفس کشیدن، ضربه زدن و سایر صداهای تکراری مانند جیک‌جیک پرندگان یا اعلان‌های تلفن است. این صداها که ممکن است برای بیشتر افراد عادی به نظر برسند، برای فرد مبتلا به میزوفونیا غیرقابل تحمل هستند.

جالب اینجاست که میزوفونیا به‌عنوان یک اختلال شنوایی طبقه‌بندی نمی‌شود؛ بلکه یک وضعیت عصبی است که به مسائل روان‌شناختی مربوط می‌شود. مشکل در نحوه پردازش صداهای خاص توسط مغز است. وقتی فرد در معرض صداهای محرک قرار می‌گیرد، مغز این صداها را با واکنش‌های شدید هیجانی مرتبط می‌سازد که اغلب با تجربیات یا ترومای گذشته مرتبط است. حتی صداهای ملایم، مانند صدای پنکه، جیک‌جیک پرندگان یا خش‌خش درختان می‌تواند واکنش‌های شدیدی را برانگیزد.

علائم میزوفونیا  

این علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است و تعیین درمان ثابت برای این اختلال را دشوار می‌کند. در حالی که برخی افراد تحریکات خفیفی را تجربه می‌کنند، دیگران ممکن است احساس درد، وحشت یا عصبانیت شدید داشته باشند. با این حال، علائم رایج معمولاً شامل موارد زیر است:

-اضطراب: انتظار شنیدن صدای محرک می‌تواند منجر به اضطراب شود.

– تحریک‌پذیری: افراد مبتلا به میزوفونیا ممکن است به دلیل صداهای محرک احساس تحریک و عصبانیت کنند که باعث واکنش فوری می‌شود.

– واکنش‌های فیزیکی: برخی افراد نه‌تنها علائم هیجانی، بلکه علائم فیزیکی مانند افزایش ضربان قلب، تعریق یا تنش عضلانی را تجربه می‌کنند.

– رفتار اجتنابی: برای مقابله با این وضعیت، ممکن است فرد از موقعیت‌هایی که احتمال شنیدن صداهای محرک در آن‌ها وجود دارد، اجتناب کند.

این علائم می‌توانند منجر به کاهش تعاملات اجتماعی شوند و در نهایت باعث تنهایی و ناراحتی عاطفی شوند.

به عنوان مثال، فردی که از صدای جویدن متنفر است ممکن است از غذا خوردن با دیگران اجتناب کند تا از شنیدن صدای جویدن فرار کند.

علل میزوفونیا  

علت دقیق میزوفونیا همچنان نامشخص است، اما محققان و روان‌شناسان معتقدند که این اختلال به نحوه پردازش صداهای خارجی توسط مغز مرتبط است. برخی مطالعات نشان می‌دهند که افراد مبتلا به میزوفونیا ارتباط غیرعادی بین سیستم شنوایی و سیستم لیمبیک، به‌ویژه بخشی از مغز که مسئول هیجانات است، دارند. این ارتباط می‌تواند توضیح دهد که چرا برخی صداها واکنش‌های هیجانی شدیدی را تحریک می‌کنند. ژنتیک نیز ممکن است نقش داشته باشد، زیرا میزوفونیا اغلب در خانواده‌ها دیده می‌شود و به نظر می‌رسد یک مؤلفه ارثی دارد. برای مثال، اگر پدر من صدای تیک‌تاک ساعت را دوست ندارد، ممکن است من نیز از آن صدا متنفر باشم. علاوه بر این، افرادی که دارای ویژگی‌های شخصیتی خاصی هستند، مانند حساسیت بالا یا توجه به جزئیات، ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به میزوفونیا باشند.

زیرمجموعه‌های میزوفونیا  

میزوفونیا یک وضعیت واحد نیست؛ بلکه دارای زیرگروه‌هایی است که بر اساس نوع صداهای محرک و واکنش‌های خاصی که ایجاد می‌کنند، قابل دسته‌بندی هستند.

-محرک‌های بصری: هرچند کمتر شایع است، برخی افراد مبتلا به میزوفونیا به محرک‌های بصری نیز واکنش نشان می‌دهند، مانند حرکات تکراری یا غیرعادی.

– محرک‌های لمسی: برخی احساسات فیزیکی مانند احساس بافت‌های خاص نیز می‌توانند واکنش‌های میزوفونیا را تحریک کنند.

– محرک‌های موقعیتی: محیط یا موقعیت خاص، مانند اتاق شلوغ یا اتاق خلوت، می‌تواند علائم میزوفونیا را تحریک کند.

درک این زیرمجموعه‌ها می‌تواند به شناسایی رویکردهای درمانی برای نیازهای خاص هر فرد کمک کند.

درمان میزوفونیا  

در حال حاضر درمانی قطعی برای میزوفونیا وجود ندارد، اما این وضعیت قابل مدیریت است و راهکارهای مختلفی می‌توانند به مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک کنند. در اینجا چند رویکرد مؤثر ذکر شده است:

-صدادرمانی: صداهای پس‌زمینه مانند نویز سفید گاهی می‌تواند به شناسایی صداهای محرک کمک کند. با این حال، این تکنیک ممکن است همیشه شدت واکنش‌های میزوفونیک را کاهش ندهد و ممکن است محیط کنترل‌شده‌تری ایجاد کند.

– درمان شناختی-رفتاری: CBT یکی از روش‌های محبوب روان‌شناختی برای درمان میزوفونیا است که به افراد کمک می‌کند افکار غیرمنطقی خود را به افکار منطقی تغییر دهند و واکنش‌های خود را نسبت به صداهای محرک به‌گونه‌ای تغییر دهند که تأثیر احساسی آن‌ها کاهش یابد.

– تکنیک‌های آرامش و ذهن‌آگاهی: تکنیک‌های ذهن‌آگاهی مانند تمرین تنفس عمیق و مدیتیشن می‌تواند به افراد کمک کند تا واکنش‌های احساسی خود نسبت به صداهای محرک را کنترل کرده و به کاهش اضطراب کمک کنند.

– درمان مواجهه: درمان مواجهه تدریجی با صداهای محرک تحت راهنمایی یک درمانگر می‌تواند به حساسیت‌زدایی افراد نسبت به آن صداها کمک کند. این فرایند می‌تواند به ایجاد تحمل و کاهش شدت واکنش‌ها در طول زمان کمک کند.

– تغییرات در سبک زندگی: تغییرات ساده در فعالیت‌های روزمره، مانند استفاده از هدفون‌های حذف‌کننده نویز یا ایجاد یک محیط کاری آرام، می‌تواند به بهبود عملکرد روزانه و کاهش استرس کمک کند.

کمک به فرد مبتلا به میزوفونیا  

اگر کسی را می‌شناسید که با میزوفونیا مشکل دارد، لازم است درک و حمایت خود را به او نشان دهید. در اینجا چند راه برای کمک وجود دارد:

– صبر داشته باشید: به یاد داشته باشید که میزوفونیا یک وضعیت واقعی با چالش‌های واقعی است. از بی‌اهمیت جلوه دادن واکنش‌های آن‌ها خودداری کنید و با آن‌ها با آرامش و مهربانی برخورد کنید.

– ارتباط درست برقرار کنید: درباره صداهای محرک صحبت کنید تا از ایجاد آن‌ها اجتناب شود و با هم راه‌حل‌هایی برای کاهش تأثیر آن‌ها پیدا کنید.

– ایجاد محیط مناسب: محیطی حمایتی ایجاد کنید، مانند کاهش نویز یا استفاده از هدفون، تا محیط راحت‌تری برای فرد مبتلا به میزوفونیا فراهم شود.

میزوفونیا یک اختلال پیچیده و نادرست درک‌شده است که می‌تواند بر زندگی روزمره فرد تأثیر بگذارد. با این حال، با استفاده از استراتژی‌های مناسب، امکان تشخیص و مدیریت این وضعیت وجود دارد. با درک محرک‌ها، علائم و درمان‌های موجود، افراد مبتلا به میزوفونیا می‌توانند کنترل زندگی خود را به دست گیرند و در دنیای صدا آرامش پیدا کنند.