چگونه کودک را به همکاری در مدرسه ترغیب کنیم؟
کودکان همیشه آن‌طور که والدین و معلمان می‌خواهند، همکاری نمی‌کنند. تلاش برای قانع کردن آن‌ها به پیروی از قوانین مدرسه اغلب نتیجه معکوس دارد و به یک چالش دائمی تبدیل می‌شود. اما راهکاری که واقعاً مؤثر است، تعیین انتظارات روشن، وضع حد و مرزهای مشخص، و اجرای پیامدهای طبیعی است که به کودک کمک می‌کند سازگاری بیشتری داشته باشد.
چالش‌های الیور در مدرسه
جودی و مارشال والدین الیور، یک کودک ۷ ساله و بسیار حساس هستند. الیور از فعالیت‌هایی که احساس کند در آن‌ها مورد قضاوت قرار می‌گیرد، مانند ورزش، موسیقی یا ارائه‌ی گزارش کتاب در کلاس، اجتناب می‌کند. والدین او تاکنون بیش از حد همراه بوده‌اند؛ اگر الیور حاضر نمی‌شد به تنهایی به جشن تولد یا تمرین فوتبال برود، آن‌ها همراهش می‌رفتند، درحالی‌که می‌دانستند حضورشان مانع مشارکت کامل او در این تجربه‌های اجتماعی مهم است.
مدرسه نیز تا حدی با او سازش می‌کرد. او تنها دانش‌آموزی بود که مجبور به ارائه‌ی گزارش کتاب در کلاس نبود. وقتی حاضر نمی‌شد برای دروس مختلف به کلاس‌های دیگر برود، معلم دستیار تکالیف را برای او می‌آورد. اگر نمی‌خواست در کلاس ورزش یا موسیقی شرکت کند، اجازه داشت در دفتر مدیر بماند و کتاب بخواند.
برنامه‌ی مداخله برای افزایش همکاری الیور
برای حل این چالش‌ها، جلسه‌ای با حضور والدین، معلمان و مشاور مدرسه برگزار شد. هدف این بود که الیور را به‌عنوان یک دانش‌آموز قوی، توانمند و آماده برای مواجهه با چالش‌ها بپذیرند. اصول راهنما شامل موارد زیر بود:
- عدم تسهیل اجتناب: اجازه ندادن به الیور که خودش انتخاب کند آیا قوانین مدرسه را رعایت کند یا نه.
- تعیین انتظارات و محدودیت‌ها: ایجاد فرصت برای رویارویی با چالش‌ها، در عین دادن حق انتخاب‌هایی که حس کنترل را به او می‌دهد.
- اجرای پیامدهای طبیعی: ایجاد انگیزه در کودک برای مشارکت.
- حمایت بدون شرمساری: پرهیز از سرزنش و تمرکز بر حمایت.
مراحل اجرایی برنامه
۱. محدودیت‌های شفاف برای جابه‌جایی بین کلاس‌ها
– معلمان دیگر تکالیف را به کلاس او نمی‌برند، زیرا این کار اجتناب او را تقویت می‌کند.
– او باید بین دو گزینه انتخاب کند: یا به کلاس مربوطه برود و تکالیفش را انجام دهد، یا کارهای عقب‌افتاده را در خانه یا زمان فوق‌برنامه انجام دهد.
۲. اجباری بودن شرکت در کلاس‌های ویژه (ورزش، موسیقی، و غیره)
– معلمان تلاش نمی‌کنند او را متقاعد کنند که شرکت کند، بلکه قانون مشخصی تعیین شده: همه‌ی دانش‌آموزان باید در این کلاس‌ها حضور داشته باشند.
– اما به او انتخاب داده می‌شود که چگونه شرکت کند؛ مثلاً در کلاس ورزش، می‌تواند یا در فعالیت‌ها شرکت کند یا به‌عنوان یک گزارشگر، مشاهداتش را یادداشت کند. در کلاس موسیقی هم می‌تواند ساز بزند یا فقط تماشا کند.
۳. گزینه‌های مختلف برای موقعیت‌های اجرایی و نمایشی
– در ارائه‌ی گزارش کتاب، او باید مشارکت کند، اما می‌تواند انتخاب کند که در کلاس صحبت کند یا یک ویدیو ضبط کند و معلم آن را برای کلاس پخش کند.
– در کنسرت موسیقی، او ابتدا از نواختن زیلوفون امتناع کرد، اما وقتی اجازه پیدا کرد که خودش سازش را انتخاب کند، تصمیم گرفت مثلث بزند و در گوشه‌ی صحنه بایستد.
۴. آماده‌سازی قبلی توسط والدین
– معلمان از طریق ایمیل، فعالیت‌های آینده را به والدین اطلاع می‌دهند تا آن‌ها بتوانند الیور را از قبل آماده کنند.
– والدین برای تقویت اعتمادبه‌نفس او، امکان تمرین در خانه را فراهم کردند، مثلاً برای کلاس ورزش تجهیزات هاکی تهیه کردند تا او قبل از شرکت در کلاس مهارت‌های لازم را تمرین کند.
نتایج
یک هفته پس از اجرای این برنامه، معلمان گزارش دادند که روش “دو انتخاب عالی” کارساز بوده و الیور شروع به شرکت در کلاس ورزش، موسیقی و سایر فعالیت‌های روزانه کرده است. پس از تعطیلات زمستانی، الیور دوباره در بازگشت به مدرسه دچار مشکل شد و صبح اولین روز، از رفتن به کلاس امتناع کرد و به‌جای آن کتاب خواند. معلمان به او اطلاع دادند که تکالیف صبح را باید بعداً انجام دهد، یا در خانه و به‌جای وقت صفحه نمایش، یا در کلاس فوق‌برنامه. او انتخاب کرد که در خانه انجام دهد. روز بعد، جودی و مارشال گزارش دادند که الیور بلافاصله پس از ورود به مدرسه، تکالیف خود را تحویل داده و روز را با شروعی مثبت آغاز کرده است.
پاسخ‌ها