آشنایی با قلدری و نشانه های آن
قلدری در سراسر جهان به عنوان یک مشکل عمومی و شایع در مدارس شناخته شده است، که موفقیت در مدرسه، مهارت های اجتماعی و بهزیستی روانشناختی را هم در قربانیان و هم در قلدرها تحت تأثیر قرار میدهد. قلدری، شکلی از رفتار پرخاشگرانه عمدی و تکراری است که به صورت فردی یا گروهی در بین کودکان و مخصوصاً در مدارس اتفاق میافتد. رفتار قلدری، از نیاز به سوءاستفاده از قدرت برعلیه دیگران و میل به تسلط بر آنها نشات می گیرد و یک نابرابری قدرت بین قلدر و قربانی به وجود می آید. انواع مختلفی از قلدری وجود دارد که عبارت اند از:
فیزیکی: به عنوان مثال دعوا کردن، لگدزدن و مشت زدن؛ کلامی: به عنوان مثال ناسزا گفتن، تهدید کردن، پخش شایعات تند و زننده؛
رابطه ای/ اجتماعی: به عنوان مثال اخراج کردن از بازی یا از گروه، نادیده گرفتن یا دعوت نکردن همکلاسی به جشن.
از این میان، قلدری فیزیکی و قلدری کلامی شکل مستقیم قلدری محسوب میشوند درحالی که قلدری رابطه ای/اجتماعی اشاره به شکل غیرمستقیم قلدری دارد. پسرها بیشتر درگیر قلدری مستقیم و دخترها بیشتر درگیری قلدری غیرمستقیم می شوند. قلدری موجب ترس و غیبت از مدرسه، پیشرفت تحصیلی ضعیف، سازگاری اجتماعی پایین و مشکلات در تعامل دانش آموزان می شود. علاوه بر آثار کوتاه مدت آثار ماندگارتر و بلندمدت تر نیز به دنبال دارد؛ مطالعات در مورد اثرات درازمدت قلدری نشان داده است که قربانیان در بزرگسالی در ریسک بالاتری از افسردگی، اعتماد به نفس پایین، و همچنین احتمال وجود مشکلات جنسی در زندگی زناشویی هستند.
برای دانش آموزان کجا و کی قلدری اتفاق میافتد؟ قلدری میتواند در ساعات مدرسه یا بعد از آن باشد. درحالیکه بیشتر گزارشهای داده شده در ساختمان مدرسه بودهاند اما درصد قابلتوجهی در مکانهایی مانند زمین بازی یا اتوبوس اتفاق میافتند. این اتفاق میتواند در زمان رفت و برگشت به مدرسه، در همسایگی یا در اینترنت بیفتد.
افرادی که در سناریوی قلدری هستند یکی از نقشهای زیر را دارند:
- فردی که در رفتار قلدرانه نقش دارد.
- شخصی که هدف رفتار قلدرانه شده است.
- دستیاری که در کار و رفتار قلدرانه همکاری داشته است.
- یک حامی که قلدر را تشویق کرده و مقابل او سکوت کرده و با لبخند زدن، گفتن جملات یا خندیدن او را تشویق میکند.
- یک بینندهی ساکت که میداند یا دیده است که در مورد یک فرد رفتار قلدرانهای انجام شده اما از آن میگذرد و کاری نمیکند. شاید این بیننده یک بزرگسال باشد.
- یک مدافع که از دانشآموزی که قلدری کرده است با داشتن حمایت معلمان یا مداخله کردن حمایت میکند.
نشانه هایی قلدری برای معلمان: نشانههایی که شاید یک معلم متوجه شود عبارتاند از:
- خشمگین یا غیرمنطقی شدن
- شروع دعوا
- اجتناب از صحبت دربارهی اشتباهات
- شروع کارهای نادرست زیاد در حیطهی کاری
نشانههایی که معلمان کمتر متوجه میشوند این است که دانشآموز:
- اغلب تنها بوده یا از گروه دوستان در مدرسه کنارهگیری میکند.
- هدف اغلب مسخره کردنها و دست انداختنها در مدرسه است.
- میل او به صحبت در کلاس تغییر میکند.
- از دوستان و کارهایی که قبلاً انجام میداد کناره میگیرد.
- در کلاس به نظر ترسیده میآید و احساس امنیت نمیکند.
نشانه های قلدری برای والدین و مراقبان کودک: نشانههایی که والدین و پرستار باید متوجه شوند این است که کودک:
- نمیخواهد به مدرسه رفته یا در فعالیتهای مدرسه شرکت کند.
- راه و روال قدیمی او در مدرسه تغییر کرده و یا از پیاده رفتن به مدرسه میترسد.
- وضعیت تحصیلی او در مدرسه افت کرده است.
- الگوی خواب او تغییر کرده است.
- الگوی خوراک او تغییر کرده است.
- تغییرات روانی متناوب داشته و عصبانی میشود.
- از خانه پول میبرد.
- کبودی، خراش یا زخمهای بدون توضیحی دارد.
- لباسها یا وسایل خود را خراب شده آورده یا گم میکند.
- گرسنه به خانه میآید.
نشانه های قلدری آنلاین یا مجازی: نشانههای محتمل قلدری آنلاین میتواند مشابه نمونههای دیگر باشد اما شامل رفتارهای دیگری با تلفن یا کامپیوتر نیز است، برای مثال:
- برای آنلاین شدن تردید دارد.
- تماسهای تلفنی، ایمیل یا پیامهای زیادی دارد.
- ساعات طولانی را عصبی و ناراحت آنلاین میگذراند.
- با دیدن یک ایمیل، پیام تلفنی یا پیغام در هر برنامهای عصبی میشود.
- با وارد شدن دیگران به اتاق صفحهی دستگاه را میپوشاند یا صفحهای در کامپیوتر را فوراً میبندد.
- بعد از استفاده از کامپیوتر یا تلفن موبایل بهطور قابلتوجهی ناراحت شده یا ناگهان آنها را کنار میگذارد.
چگونه خطر قلدری را کاهش دهیم؟
افزایش اعتماد به نفس کودک: ازآنجاییکه اعتمادبهنفس کم میتواند فاکتور خطری برای قربانی قلدری شدن باشد کارهایی که عزتنفس و اعتمادبهنفس را بالا میبرند میتوانند راههای مهمی برای کاهش خطر قربانی شدن باشند. این راهها میتواند از شرکت در فعالیتهایی که فرد در آن عالی است (برای مثال اجرا در تئاتر، گروههای ورزشی یا پروژههای کاری خاص ) تا شرکت در رواندرمانی متغیر باشند. تنهایی هم یک فاکتور خطرناک و هم نتیجهای از قلدری است. با داشتن یک گوش شنوا یا شرکت در گروههای حمایتی میتوانید باعث شوید فرد کمتر احساس تنهایی کرده و گام مؤثری در ساخت جامعهای بردارید که در آن نیازی به پیشگیری از قربانی شدن افراد نباشد.
روان درمانی: رواندرمانی برای کمک به کودک جهت شناخت، توصیف و مدیریت احساسات در زمینهی قربانی شدن است. این کار به او مهارتهای جدید مهمی برای غلبه بر این احساسات، ساخت دوبارهی اعتماد به نفس و احساس مثبت و اعتماد داشتن به آینده یاد میدهد. کودک به خود درمانی رسیده یا ممکن است در جلسات گروهی با کودکان دیگر باشد تا در موارد مشابه با یکدیگر کار کنند. همچنین مشاورهی خانواده اجازه میدهد والدین، خواهر و برادر و دیگر اعضای خانواده در جلسات درمانی کودک شرکت داشته و به عنوان یک تیم، راههای جدیدی یاد بگیرند.
دارو درمانی: اگر افسردگی، اضطراب یا استرس کودک به رواندرمانی پاسخی نداد شاید پزشک پیشنهاد دهد تا داروهای ضد اضطراب یا ضدافسردگی را به برنامهی درمانی خود اضافه کنند. این داروها میتوانند کمک کنند کودک در زمان یادگیری و شرکت در جلسات درمانی احساس آرامش و راحتی بیشتری داشته باشد. اغلب از داروهای روان پزشکی به عنوان درمانی مستقل برای کودکان استفاده نمیشود. بهجای آن همیشه داروها را بخشی از یک تلاش دو مرحلهای میدانند، در کنار رواندرمانی به عنوان یک جزء لازم.
پاسخها