مقایسه پژوهش کمّی و کیفی 

تحقیق کمی و کیفی دو رویکرد اصلی در تحقیقات علمی و پژوهشی هستند که هر یک دارای ویژگی‌ها، مزایا و معایب خاص خود هستند. در ادامه به تفاوت‌های این دو رویکرد پرداخته شده است:

1. تعریف و هدف

– تحقیق کمی:

– تعریف: رویکردی است که به جمع‌آوری و تحلیل داده‌های عددی و آماری می‌پردازد.

– هدف: اندازه‌گیری و تحلیل پدیده‌ها به صورت کمی و یافتن الگوها، روابط علت و معلولی و انجام پیش‌بینی‌ها.

-تحقیق کیفی:

– تعریف: رویکردی است که به جمع‌آوری و تحلیل داده‌های غیر عددی (مانند متون، مصاحبه‌ها و مشاهدات) می‌پردازد.

– هدف: درک عمیق و تفصیلی از پدیده‌ها، فرایندها، تجارب و معانی از دیدگاه شرکت‌کنندگان.

2. نوع داده‌ها

– تحقیق کمی:

– نوع داده: داده‌های عددی و آماری مانند مقادیر، درصدها و نرخ‌ها.

– جمع‌آوری داده: استفاده از ابزارهای استاندارد مانند پرسشنامه‌های بسته، نظرسنجی‌ها و آزمایش‌ها.

– تحقیق کیفی:

– نوع داده: داده‌های توصیفی و متنی مانند مصاحبه‌ها، مشاهدات، اسناد و متون.

– جمع‌آوری داده: استفاده از ابزارهای غیر استاندارد مانند مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته، گروه‌های متمرکز و مشاهده مشارکتی.

3. روش‌های تحلیل

– تحقیق کمی:

– روش تحلیل: تحلیل آماری و ریاضی مانند تحلیل‌های توصیفی، همبستگی، رگرسیون و آزمون‌های فرضیه.

– نتیجه‌گیری: تعمیم نتایج به جمعیت بزرگتر بر اساس نمونه‌گیری آماری.

– تحقیق کیفی:

– روش تحلیل: تحلیل‌های تفسیری و موضوعی مانند تحلیل محتوا، تحلیل موضوعی و تحلیل گفتمان.

– نتیجه‌گیری: ارائه تفاسیر عمیق و تفصیلی از داده‌ها بدون تعمیم به جمعیت بزرگتر.

4. رویکرد تحقیق

– تحقیق کمی:

– رویکرد: عینی‌گرا (Objective) و تجربی (Empirical).

– سوالات تحقیق: سوالات تحقیق کمی معمولاً به صورت دقیق و قابل اندازه‌گیری بیان می‌شوند.

– تحقیق کیفی:

– رویکرد: ذهنی‌گرا (Subjective) و تفسیری (Interpretive).

– سوالات تحقیق: سوالات تحقیق کیفی معمولاً باز و انعطاف‌پذیر هستند و به دنبال درک عمیق از موضوعات هستند.

5. نمونه‌گیری

– تحقیق کمی:

– نمونه‌گیری: استفاده از نمونه‌گیری تصادفی و بزرگتر برای تضمین تعمیم‌پذیری نتایج.

– تحقیق کیفی:

– نمونه‌گیری: استفاده از نمونه‌گیری هدفمند و کوچک‌تر برای دستیابی به عمق و جزئیات بیشتر.

6. مزایا و معایب

– تحقیق کمی:

– مزایا: قابلیت تعمیم‌پذیری، دقت و عینیت بالا، امکان مقایسه و اندازه‌گیری دقیق.

– معایب: محدودیت در درک عمقی و معنایی پدیده‌ها، انعطاف‌پذیری کمتر.

– تحقیق کیفی:

– مزایا: درک عمیق و تفصیلی، انعطاف‌پذیری در فرآیند تحقیق، امکان کشف معانی و فرایندهای پیچیده.

– معایب: قابلیت تعمیم‌پذیری کمتر، وابستگی به تفسیر پژوهشگر، زمان‌بر بودن جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها.

نمونه کاربردها:

– تحقیق کمی: بررسی اثربخشی یک داروی جدید با استفاده از آزمایش‌های بالینی، بررسی میزان رضایت مشتریان از یک محصول با استفاده از پرسشنامه‌ها.

– تحقیق کیفی: مطالعه تجارب بیمارانی که با یک بیماری خاص زندگی می‌کنند از طریق مصاحبه‌های عمیق، بررسی فرهنگ سازمانی یک شرکت با استفاده از مشاهدات و مصاحبه‌ها.