EMDR فراتر از درمان تروما: ابزاری برای ارتقای عملکرد فردی و حرفه‌ای
نکات کلیدی
- EMDR ابزاری بالینی است که پژوهش‌های زیادی اثربخشی آن را در درمان PTSD تأیید کرده‌اند.
- اخیراً، روان‌شناسان از EMDR برای بهبود عملکرد در ورزش و حوزه‌های دیگر استفاده می‌کنند.
- ورزشکاران المپیک از EMDR برای ارتقای عملکرد بهره می‌برند.
درمان حساسیت‌زدایی و بازپردازش از طریق حرکات چشم (EMDR) در سال ۱۹۸۷ توسط روان‌شناس آمریکایی، دکتر فرانسیس شاپیرو، برای کاهش علائم تروما و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) توسعه یافت.
اگرچه مطالعات تجربی متعددی (از جمله چندین کارآزمایی کنترل‌شده تصادفی یا RCT) اثربخشی EMDR را برای درمان PTSD نشان داده‌اند (Bisson و همکاران، ۲۰۱۳؛ Oren و Solomon، ۲۰۱۲)، برخی پژوهشگران EMDR را به عنوان یک «درمان کلاه بنفش» رد می‌کنند (یعنی درمانی که اجزای تازه و از نظر علمی تأییدنشده‌ای را به یک درمان تثبیت‌شده اضافه می‌کند و ادعا می‌شود که موفقیت آن ناشی از همین اجزای تازه است، نه بخش‌های معتبر درمان).
استفاده روزافزون از EMDR برای بهبود عملکرد ورزشی
پژوهش در زمینه‌ی استفاده از EMDR برای بهبود عملکرد هنوز در مراحل ابتدایی است و به‌اندازه‌ی پژوهش‌ها در درمان PTSD توسعه نیافته است، اما برخی شواهد شروع به ظهور کرده‌اند (Foster, 2012). درمانگران در بیشتر حوزه‌های سلامت همواره می‌کوشند میان ایمنی بیمار و ملاحظات عملی مانند نیاز به بهبود تعادل ایجاد کنند. همان‌طور که اکثر درمانگران تأیید می‌کنند، گاهی علم زمان می‌برد تا با یافته‌های بالینی (کاربردهای خارج از بروشور) همگام شود. به طور مثال در مورد درمان با کتامین و سایر درمان‌های روان‌گردان که تنها پس از دهه‌ها استفاده‌ی تجربی توسط روان‌پزشکان، شروع به دریافت پشتوانه‌های پژوهشی تجربی برای درمان مشکلات سلامت روان کردند.
دکتر ناتالوچی-هال نزدیک به سه دهه تجربه در درمان PTSD و یک دهه تجربه در استفاده از EMDR برای بهبود عملکرد دارد. او یک درمانگر تأییدشده EMDR، مشاور رسمی EMDR و همکار کمیته المپیک ایالات متحده (USOC) در آموزش ورزشکاران برای آماده‌سازی در المپیک است.
پروتکل استفاده از EMDR برای بهبود عملکرد
به گفته‌ی دکتر ناتالوچی-هال، پروتکل استفاده از EMDR برای بهبود عملکرد اغلب با شناسایی “تروماهای کوچک“ آغاز می‌شود؛ همان‌هایی که به موانع عملکردی منجر می‌شوند. این تروماهای کوچک ممکن است شامل شکست برجسته‌ای در فعالیت‌های مرتبط با عملکرد باشند، مثلاً پرتاب‌کننده‌ای که یک پرتاب منجر به باخت تیم می‌دهد.
گام بعدی، ایجاد یک متن یا سناریو برای بازتنظیم یا بازمعنا دادن به شکست است (مثلاً: «من معمولاً پرتاب‌کننده‌ی خیلی خوبی هستم، اما آن روز بهترین پرتاب خودم را نداشتم.»). همچنین معمول است که یک برنامه‌ی تجسمی طراحی شود که شامل فعالیت‌های آمادگی، فعالیت عملکردی اصلی و فعالیت‌های پس از عملکرد باشد.
پس از طراحی متن و برنامه‌ی تجسمی، اجزای منحصربه‌فرد EMDR یعنی تحریک حسی دوطرفه با بازخوانی متن و اجرای پروتکل تجسمی ترکیب می‌شود. رایج‌ترین الگوی EMDR شامل ردیابی چشمی محرک‌های بصری از چپ به راست است. اما الگوهای دیگر شامل صداهای دوطرفه، دستگاه‌های لرزشی دستی و دیگر انواع تحریک دوطرفه هستند.
مکانیزم‌های عصبی احتمالی
به گفته‌ی دکتر ناتالوچی-هال، اگرچه مکانیسم‌های عصبی دقیق هنوز به‌طور کامل شناخته نشده‌اند (همانند بسیاری از دارودرمانی‌ها مانند SSRIs، روان‌درمانی و درمان‌های روان‌گردان)، اما فرضیه‌ی اصلی این است که تحریک حسی دوطرفه به افراد کمک می‌کند وارد یک حالت جریان (flow state) شوند، که احتمالاً با لوب پیشانی واسطه‌گری می‌شود. هنگامی که بازخوانی متن و اجرای برنامه‌ی تجسمی با این حالت جریان همراه شود، تأثیر عمیق‌تری بر ذهن می‌گذارد، به‌ویژه زمانی که به‌طور روزانه و پیش از رویدادهای عملکردی تمرین شود.
در مجموع، EMDR ابزاری است مشابه مواجهه‌درمانی، داروهای ضدافسردگی و داروهای روان‌گردان، که به درمانگران یک گزینه دیگر در مواقع شکست سایر درمان‌ها ارائه می‌دهد. مانند بسیاری از درمان‌ها، از جمله همه انواع روان‌درمانی، EMDR در ابتدا برای کمک به بهبود یک نوع اختلال توسعه یافت، اما در راستای هرم نیازهای مازلو تکامل یافت تا به افراد در رسیدن به خودشکوفایی کمک کند. این همان چیزی است که در کار دکتر ناتالوچی-هال و سایر درمانگران EMDR مشاهده می‌کنیم.
منابع
Bisson JI, Roberts NP, Andrew M, Cooper R, Lewis C. Psychological therapies for chronic post‐traumatic stress disorder (PTSD) in adults. Cochrane Database of Systematic Reviews 2013, Issue 12. DOI: 10.1002/14651858.CD003388.pub4.
Herbert JD, Lilienfeld SO, Lohr JM, Montgomery RW, O’Donohue WT, Rosen GM, Tolin DF. Science and pseudoscience in the development of eye movement desensitization and reprocessing: implications for clinical psychology. Clin Psychol Rev. 2000 Nov;20(8):945-71. doi: 10.1016/s0272-7358(99)00017-3. PMID: 11098395.
Oren, E. & Solomon, R. (2012). EMDR therapy: An overview of its development and mechanisms of action, European Review of Applied Psychology, 62(4), 197-203. https://doi.org/10.1016/j.erap.2012.08.005
پاسخ‌ها